U okviru pratećeg programa, u kino sali Kulturnog centra sinoć je održano veče posvećeno jubileju trebinjskog festivala – na kojem su o šest decenija dugoj tradiciji, važnim momentima ove hronologije i ljudima koji su je obilježili - govorili inicijatori posljeratne obnove ove pozorišne smotre – izvršni direktor Festivala festivala Đorđe Vučinić i koordinator Umjetničkog savjeta Slobodan Vujović.

Trebinjski festival, podsjetio je Vujović, začinje svoju istoriju na Hvaru 1957. godine, kada je na inicijativu hrvatskog saveza amaterskih pozorišta održan i prvi susret ansambala iz svih jugoslovenskih republika, da bi od 1961. bio i ozvaničen kao Festival dramskih amatera Jugoslavije. Na Hvaru je festival održavan 15 godina, da bi 1971. organizator  saopštio da Hvar više ne može biti domaćin festivala.

„U Kulturno-prosvjetnom vijeću Jugoslavije je 14. marta 1972. godine održan sastanak  Odbora za dramski amaterizam, s ciljem da se očuva ovo dragocjeno susretanje jugoslovenskih pozorišnih amatera. Bilo je više inicijativa kuda treba seliti festival – a prihvaćen je prijedlog Trebinja. Od te godine Festival dramskih amatera Jugoslavije održava se u Trebinju“, napomenuo je Vujović.

On je podsjetio da i u vrijeme ratnih sukoba festival održava kontinuitet – sa domaćinstvom od 1992. do 1996. u Vranju, da bi već sa novim milenijumom amateri „opet atakovali na Trebinje sa inicijativom da ponovo pokrene festival“, što biva i ozvaničeno 2002. godine - odlukom tadašnje Skupštine opštine Trebinje, a pod nazivom  „Festival festivala“, koji je „pravni sljedbenik nekadašnjeg Festivala dramskih amatera Jugoslavije“.

„Na obnovljenom festivalu u Trebinju trudili smo se sve ovo vreme da pozivamo najznačajnija imena iz oblasti pozorišne umjetnosti. Važno je napomenuti da je žiri ovog festivala, u većini slučajeva, možda i vredniji po svom sastavu od žirija, recimo, Sterijinog pozorja. Vodili smo računa, jer smatramo da najznačajniji pozorišni poslenici treba da budu oni ljudi koji će ovdje mjeriti vrijednosti pozorišnih amatera“, napomenuo je Vujović.

Podsjećajući na važnije momenta festivalske istorije, Đorđe Vučinić je rekao da se upravo na svom premijernom izdanju u Trebinju 1972. godine prvi put uvodi i praksa festivalskih razgovora, te da već naredne godine grad domaćin ima svoju predstavu na festivalu, još uvijek van takmičarske konkurencije. Kao godinu krize Vučinić navodi 1974, kada se ukida žiri i nagrađivanje - a  festival postaje samo smotra, što dovodi i „do drastičnog pada interesovanja publike“.

„Godina 1975. je važna jer tada se prvi put donosi odluka da na festivalu može nastupiti samo devet predstava – pobjedici iz sedam republika i dvije autonomne pokrajine. Dakle, te godine prvi put u Trebinje dolaze samo pobjednici festivala, što je koncept zadržan i do danas. Takođe, vraća se i žiri, koji će ocjenjivati - i predstave i umjetničke domete glumaca amatera. I to je period kada se i publika opet vraća festivalu“, napomenuo je on.

Vučinić je istakao da je 1976. godina za Trebinje značajna jer predstava iz produkcije grada domaćina tada prvi put nastupa u zvaničnoj konkurenciji - a sa „Hasanaginicom“ Olivera Viktorovića glumac trebinjskog ansambla Momir Brkić dobija i Zlatnu masku. Zanimljiv slučaj je 1984. godina kada čak pet zlatnih maski nije dodijeljeno – jer je žiri smatrao da je najbolje festivalsko ostvarenje, koja zaslužije tih pet nagrada - predstava iz of-programa. Godinu 1986. festivalska istorija pamti po monografiji o tri decenije festivala, čiji su autori istaknuti festivalski pregaoci Miloš Jeftić i Smiljana Perović.

„To bi bilo romantično doba festivala. Sale su bile pune, a na svu sreću to se i nastavilo. Ali smo znali ključ – festival mora biti takmičarskog karaktera. A do maski u Trebinju zaista nije bilo lako doći“, zaključio je Vučinić.

On je dodao da je dugačak spisak pregalaca zaslužnih za blistavu tradiciju trebinjskog festivala, ali i dodao da je za obnovu i izrastanje u njegovoj posljeratnoj istoriji ključna bila podrška institucija - prvenstveno opštinskih a danas gradskih vlasti.

O šest decenija festivala u Trebinju na njegovom jubilarnom izdanju trebalo je da govori istaknuti festivalski radnik i hroničar Miloš Jeftić, ali je bolest spriječila njegov dolazak u Trebinje.