Krečnjački morski sedimenti
Vizuelnim pregledom kamenih blokova od kojih je most Arslanagića - Perovića sagrađen, može se zaključiti da su nastali kao krečnjački sedimenti taloženi na dnu mora tokom daleke geološke prošlosti ovog područja. Sedimenti su iz ere mezozoika, geološkog vremena prije 252 do 66 miliona godina.
Teško je pouzdano potvrditi iz tačno kojeg perioda u eri mezozoika ovi sedimenti potiču, jer se ne zna iz kojih kamenoloma su blokovi vađeni. Posebno s obzirom da je tokom istorije bio zarušen, potpuno rastavljen pa ponovo sastavljen i da su u njega naknadno ugrađeni mnogi novi blokovi umjesto onih koji su nedostajali ili se oštetili - što se lako vidi po razlici u boji kamena. Usljed djelovanja atmosferskih elemenata, nije ista boja kamena klesanog prija 50 i onog prije 450 godina.
Opštim vizuelnim pregledom može se utvrditi da današnji kameni blokovi od kojih je most sagrađen ne potiču iz istog kamenoloma niti su svi klesani u srednjem vijeku.
Stratigrafija orginalnog položaja mosta
Stratigrafija je grana geologije koja se bavi izučavanjem naslaga (strata) stijena i slojeva (stratifikacija) i primarno se koristi kod proučavanja sedimentnih i slojeva vulkanskih stijena.
U rejonu položaja gdje je most prvobitno bio izgrađen, rijeka Trebišnjica protiče kroz različite stratigrafske sedimente, što je vidljivo na Osnovnoj geološkoj karti područja Trebinja (1:100.000 - izdanje Saveznog geološkog zavoda Beograd 1967. g.).
Potrebno je napomenuti da je određivanje geološke starosti stijena i sedimenata u SFRJ uglavnom rađeno na osnovu proučavanja kronostratigrafije i litostratigrafije, a nije na osnovu biostratigrafskih istraživanja ili radiometrijskog mjerenja starosti stijena koja su preciznija. Zato se pouzdanost geološke karte treba uzeti sa izvjesnom tolerancijom.
Stratigrafija sedimenata u blizini prvobitne lokacije mosta je kompleksna. Ne znajući orginalne kamenolome, a podrazumjevajući da blokovi nisu donešeni iz daleka već iz blizine prvobitnog položaja mosta, geološkom kartom se može okvirno procjeniti starost kamenih blokova na period mezozoika prije 200 do 90 miliona godina - što je prilično neprecizno.
Fosili životinjskih zajednica
Preciznije određivanje starosti blokova u mostu može se procjeniti njihovim detaljnijim vizuelnim pregledom kada se mogu zapaziti različite forme fosila morskih bića čvrsto okamenjenih u matrici stijena. To su uglavnom sićušni (mikroskopski) organizami kao i mali školjkaši čije su ljušturice veoma fragmentirane, usitnjene i gusto naslagane.
Uočena su tri različita biostratigrafska, a time i hronološka krečnjačka sedimenta od kojih su kameni blokovi sastavljeni. Indetifikovani su pomoću fosila različitih morskih životinjica koje nikako nisu mogle živjeti u istom vremenskom periodu na istom mjestu.
- Foraminiferni krečnjak. Ovi krečnjački blokovi su najstariji u mostu jer su foraminifere uglavnom mikroskopski organizmi koji su živili na dnu mora i čije su ljušturice masovno nataložene u dubljoj vodi. Sedimenti iz kojih su ovi kameni blokovi vađeni, a kakvih ima na bližem području orginalne lokacije, potiču iz perioda gornje krede prije oko 120 miliona godina.
- Nerinejske zajednice. Nerineje su vrsta izmrlih, u ovom slučaju malih pužića koji su živili od početka perioda jure do kraja krede. Fosili ovih pužića u blokovima mosta su najljepši i najlakše uočljivi (gusto naslagani, sa različitim presjecima kućica). Među njima se može naći poneki maleni pužić roda akteonela. Ovdje vidimo da je fauna relativno dobro sačuvana i vanjska površina gastropodske kućice ponegdje je vidljiva. Ove kućice su dobro okamenjene u matrici sedimenta koji ih okružuje.
S obzirom da su na području Trebinja ranije nalaženi fosili pužića nerineja (ali ne u ovako gustim skupinama) starosti oko 110 miliona godina, za kamene blokove mosta koji sadrže fosile ovih pužića može se pretpostaviti da su slične starosti.
- Morski grebenski krečnjak. Za kamene blokove sa fragmentima fosila manjih školjkaša, korala i hidrozoa, može se predpostaviti da su iz mlađeg perioda od predhodnih jer su ove životinje živile u fotičnoj zoni mora (dubine do koje dopire svjetlost Sunca). Ovi kameni blokovi su vjerovatno sa početka perioda gornje krede prije oko 100 miliona godina jer slični sedimenti iz tog perioda postoje u blizini orginalnog položaja mosta.
Lokalitet atraktivan za širu javnost
Može se zaključiti da je današnji most sastavljen od kamenih blokova iz tri različita kamenoloma, različitih po geološkom dobu stvaranja (krajem perioda donje krede prije 120 do 100 miliona godina) i sastavu sedimenata iz kojih su blokovi geološko-hemijskim procesima izgrađeni.
Fosili morskih organizama mogu se naći i u blizini mosta. Uz šetalište pored Trebišnjice sa obje strane rijeke uočeni su primjerci kamenja sa fragmentima rudista i kolonija smeđih kalkarnih mikroalgi. Ovi fosili potiču iz perioda gornje krede prije oko 90 miliona godina i mlađi su od onih u mostu.
Fosili koji se mogu naći u kamenim blokovima mosta, kao i oni u njegovoj blizini, čine ovaj most jedinstvenim lokalitetom. Atraktivnim za građane Trebinja i naročito turiste jer pored arhitektonske ljepote, zanimljive istorijske priče, harmoničnog ugođaja uklopljenosti u ambijent kamena i rijeke; most ima i svoju prirodnjačko-naučnu sadržinu zapisanu u kamenu. Jedinstvenu priču o izumrlim oblicima života iz dalekih prošlih vremena postojanja ovog područja.
